Η Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπεδίου ή Βατοπαιδίου είναι η 2η στην ιεραρχία των Αγιορείτικων μονών. Βρίσκεται στη μέση της βορειανατολικής πλευράς της χερσονήσου.
Το καθολικό της είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.
Είναι κτίσμα του 10ου αιώνα και ιδρύθηκε από τους μοναχούς Νικόλαο, Αθανάσιο και Αντώνιο με προέλευση την Ανδριανούπολη.
Οι τοιχογραφίες του είναι των αρχών του 1312 της λεγόμενης Μακεδονικής Σχολής. Οι τοιχογραφίες της λιτής του Καθολικού είναι οι αυθεντικές, ενώ οι υπόλοιπες επιζωγραφήθηκαν μεταγενέστερα. Το μαρμαροθετημένο δάπεδό του είναι εξαιρετικής τέχνης.

Στη Μονή Βατοπεδίου θα βρείτε συνολικά τριάντα ένα παρεκκλήσια, εκ των οποίων τα δώδεκα βρίσκονται εκτός Μονής και τα υπόλοιπα μέσα στο συγκρότημα.
Στις πτέρυγες υπάρχουν εννέα παρεκκλήσια με πιο γνωστό αυτό του Αγίου Ανδρέα με το ξυλόγλυπτο τέμπλο, ενώ στο προαύλιο βρίσκεται το παρεκκλήσι της Αγίας Ζώνης. Διαθέτει κι αυτό ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο του 1816 και θεωρείται ένα από τα ωραιότερα του Αγίου Όρους.
Ο ναός είναι αφιερωμένος στους Αγίους Αποστόλους.
Η Μονή είναι γνωστή για τις θαυματουργιές τις εικόνες.

Κάποιες από αυτές είναι της Παναγίας της Οδηγήτριας, της Παραμυθίας, της Παντάνασσας, της Βηματάρισσας. Της Αντιφωνήτριας, της Ελαιοβρύτισσας και της Εσφαγμένης.

Η βιβλιοθήκη της μονής Βατοπεδίου και το αρχείο της μονής Βατοπεδίου στεγάζεται σε ένα απο τους αμυντικούς πύργους της μονής. Περιέχει 2050 χειρόγραφα, απο τα οποία το ένα τρίτο είναι γραμμένα σε περγαμηνή. διαθέτει επίσης 25 περγαμηνά ειλητάρια. Εκεί φυλάγονται μέρος από τα 40000 έντυπα, απο τα οποία πολλά είναι αρχέτυπα και παλαιότυπα.
Το αρχείο της μονής περιλαμβάνει τριακόσιες δέκα χιλιάδες
έγγραφα.

Η μονή Βατοπεδίου έχει δύο Σκήτες: τη Σκήτη Αγίου
Δημητρίου και τη Σκήτη Αγίου Ανδρέα. Εχει επίσης είκοσι έξι
Κελλιά και ένδεκα καθίσματα. Στην περιοχή της Κολλιτσούς
βρίσκονται οκτώ Κελλιά. Δύο Κελιά είναι στη περιοχη Γυφτάδικα και δύο στις Καρυές.

Η Μοναστική της δύναμη κυμαίνεται σήμερα περίπου στα
110 άτομα.
Η μονή απέχει 2:30 ώρες από τη Μονή Παντοκράτορος και 4:30 ώρες από την Μονή Εσφιγμένου.

Στη Μονή Βατοπεδίου αξίζει να θαυμάσετε τα μοναδικα αγειορίτικα ψηφιδωτά του 11ου αιώνα και τις τοιχογραφίες
της Μακεδονικής Σχολής, το ιερό σκευοφυλάκιο, το μουσείο της Μονής καθώς και το αρχαιότερο καμπαναριό του Αγίου Όρους με ρολόι όπου οι ώρες σημαίνονται με μηχανισμό από
μορφή ανθρώπου που κρατά σφύρα.